جزر و مد عبارت است از بالا رفتن آب و حرکتش به سمت ساحل ( مد ) و پایین آمدن آب ( جزر ) در سطح اقیانوس ها ، دریاها و حتی دریاچه ها به علت نیروی گرانش یا جاذبه ای که از سمت ماه و خورشید بر آن ها وارد می گردد . البته این نیروهای گرانشی بر تمامی مواد روی زمین تاثیر گذار هستند از جمله کوه ها ولی چون سیالات ( مایع ها و گازها ) توانایی جاری شدن دارند بر اثر افزایش و کاهش وزن، جاری می شوند و اثر آن را نشان می دهند وگرنه هنگام مد همه ی چیزها حتی خود شما در سطح زمین اندکی سبکتر و در هنگام جزر اندکی سنگین تر از حالت عادی اند.
همچنین به علت اینکه فاصله ی ماه از زمین بسیار کمتر از خورشید نسبت به زمین است، ماه تاثیر مهمتری بر جزر و مد داشته و عامل اصلی می باشد.
در چرخش ماه به دور زمین نیروی گرانشی ماه بر آب هایی که در سمت ماه واقع شده اند (شکل 1 قسمت A ) اثر گذاشته و آن ها را به سمت خود می کشد و باعث ایجاد مد می گردد . در طرف مقابل ماه ( شکل 1 قسمت B ) نیز آب اقیانوس ها و دریا ها بالا می آیند و مد هایی را ایجاد می کنند . دلیل حرکت آب ها در سمت مقابل ماه این است که مرکز ثقل یا گرانیگاه زمین (گرانیگاه نقطه ای فرضی که مرکز جرم جسم است و برایند تمام نیروهای گرانش جسم به سوی آن است . در مورد اجسام کروی مانند زمین ، گرانیگاه نقطه ی مرکزی درون زمین می باشد.) کمی به سمتی که ماه در آن قرار دارد متمایل شده و همین امر باعث می شود نیروی گرانشی زمین در سمت مقابل ماه کمتر شود و در نتیجه آب ها بر خلاف نیروی جاذبه زمین یعنی به سمت بالا حرکت کنند و باعث ایجاد مد می شوند.
بقیه درادامه ی مطلب